Viêm tai giữa ở trẻ phải làm sao?

Viêm tai giữa ở trẻ em là bệnh lành tính nhưng nếu không được điều trị đúng cách, kịp thời có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến thính lực và sức khỏe của trẻ.

Viêm tai giữa ở trẻ là gì?

Viêm tai giữa là một bệnh nhiễm trùng tai giữa, xảy ra khi vi rút hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tai giữa, khoảng trống phía sau màng nhĩ. Khi trẻ bị viêm tai giữa, tai giữa có thể chứa đầy mủ, tạo áp lực vào màng nhĩ gây đau buốt và ảnh hưởng đến khả năng nghe.

Viêm tai giữa bao gồm viêm tai giữa cấp tính (AOM) và viêm tai giữa ứ dịch (OME) (còn được gọi là viêm tai giữa thanh dịch). Mặc dù hai tình trạng này có liên quan chặt chẽ với nhau nhưng viêm tai giữa cấp tính và viêm tai giữa ứ dịch là hai tình trạng bệnh khác nhau.

Viêm tai giữa cấp tính

Bệnh đặc trưng bởi tình trạng ứ dịch tai giữa cùng với sự khởi phát cấp tính của các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.

Các biểu hiện trẻ bị viêm tai giữa cấp tính bao gồm đau tai ở trẻ lớn và kéo, giật hoặc dụi tai, quấy khóc ở trẻ nhỏ. Hoặc các triệu chứng khác như sốt, nghe kém, ù tai hoặc bú kém ở trẻ nhỏ.

Ở trẻ bị viêm tai giữa cấp tính, khi soi tai thấy màng nhĩ phồng lên, nhiều dịch phía sau màng nhĩ, thủng màng nhĩ và/hoặc chảy dịch trong ống tai.

Viêm tai giữa ứ dịch

Đây là tình trạng có thể xảy ra sau viêm tai giữa cấp tính. Khi các triệu chứng viêm tai giữa cấp biến mất, mặc dù không còn có nhiễm trùng hoạt động nhưng vẫn còn dịch trong tai.

Dịch bị mắc kẹt có thể gây ra tình trạng mất thính lực nhẹ và tạm thời, đồng thời làm cho nhiễm trùng tai dễ xảy ra hơn. Một nguyên nhân khác của tình trạng này là bít tắc vòi eustachian do các nguyên nhân khác.

Viêm tai giữa mạn tính

Viêm tai giữa mạn tính được đặc trưng bởi viêm tai giữa liên tục (kéo dài hơn 3 tháng) và chảy mủ tai qua màng nhĩ (thủng hoặc ống thông khí) ngay cả khi đã được điều trị. Tình trạng viêm kéo dài có thể gây thủng màng nhĩ.

Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ

Nhiễm trùng tai xảy ra thường xuyên nhất ở trẻ em từ 3 tháng đến 3 tuổi và phổ biến cho đến khi 8 tuổi. Khoảng 25% trẻ em sẽ bị nhiễm trùng tai nhiều lần. Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị viêm tai giữa, có thể do virus, vi khuẩn hoặc đồng nhiễm.

Các vi khuẩn phổ biến nhất gây viêm tai giữa là Streptococcus pneumoniae, tiếp theo là Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis.

Các nguyên nhân trẻ bị viêm tai giữa khác bao gồm:

Hệ miễn dịch non nớt

Cảm lạnh thường là nguyên nhân gây ra nhiễm trùng tai, thường xảy ra trong mùa lạnh, khi nhiều người bị nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc cảm lạnh. Trẻ có hệ miễn dịch yếu thường dễ bị cảm lạnh dẫn đến nhiễm trùng tai.

Nhiễm trùng tai do cảm lạnh có thể có các triệu chứng cảm lạnh, chẳng hạn như chảy nước mũi, nghẹt mũi hoặc ho.

Cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh

Tai giữa nằm phía sau màng nhĩ và cũng là nơi chứa các xương mỏng manh hỗ trợ thính giác. Những xương này là xương búa (malleus), xương đe (incus) và xương bàn đạp (stapes).

Cấu trúc của tai bao gồm tai ngoài, tai giữa và tai trong. Tai giữa là khoảng trống giữa màng nhĩ và tai trong.

Tai ngoài là vành tai ngoài bên ngoài và ống tai (ống tai ngoài). Tai giữa là không gian chứa đầy không khí giữa màng nhĩ và tai trong. Tai giữa chứa các xương nhỏ truyền các rung động âm thanh từ màng nhĩ đến tai trong. Đây là nơi nhiễm trùng tai xảy ra.

Tai trong chứa mê cung hình xoắn ốc giúp chuyển đổi các rung động âm thanh nhận được từ tai giữa thành tín hiệu điện. Dây thần kinh thính giác sẽ mang những tín hiệu này đến não.

Ngoài ra, còn có vòi nhĩ điều chỉnh áp suất không khí trong tai giữa, kết nối nó với phần trên của họng. VA là những mô lympho phía trên họng, phía sau mũi và gần các vòi nhĩ. VA giúp chống nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập qua miệng.

Ở trẻ nhỏ, các cấu trúc này chưa hoàn chỉnh. Vòi nhĩ ngắn hơn, ngang hơn khiến vi khuẩn và virus dễ dàng xâm nhập vào tai giữa. Các ống này cũng hẹp hơn nên dễ bị tắc hơn.

Các mô lympho có thể phì đại cản trở hoạt động vòi nhĩ.

Triệu chứng viêm tai giữa ở trẻ

Các triệu chứng của bệnh viêm tai giữa ở trẻ em thường thấy như sau:

Đau tai

Cách nhận biết trẻ bị viêm tai giữa là ở trẻ lớn, triệu chứng đau tai thường dễ nhận biết. Trẻ có thể nói với cha mẹ khi bị đau. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, triệu chứng đau thường khó để nhận biết. Thông thường, trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi sẽ có các biểu hiện như dụi hoặc giật tai, quấy khóc, cáu kính, ngủ không ngon giấc.

Chán ăn, khó chịu, ngủ kém

Tình trạng chán ăn có thể dễ nhận thấy nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là khi trẻ bú bình. Áp lực trong tai giữa thay đổi khi trẻ nuốt sẽ gây đau nhiều hơn và khiến trẻ lười ăn. Ngoài ra, khi đau tai, mệt mỏi trẻ bứt rứt, khó chịu và ngủ không ngon giấc.

Sốt

Nhiễm trùng tai có thể khiến trẻ sốt 38-39 độ C. Khoảng 50% trẻ em sẽ bị sốt khi bị nhiễm trùng tai.

Chảy dịch tai

Trẻ có thể bị chảy dịch tai màu vàng, nâu hoặc trắng. Khi gặp các dấu hiệu này cần kiểm tra màng nhĩ có thủng không để xử trí kịp thời.

Nghe kém

Hệ thống xương con của tai giữa kết nối với các dây thần kinh gửi tín hiệu đến não. Dịch phía sau màng nhĩ làm giảm chuyển động qua xương con khiến trẻ nghe kém hơn.

Viêm tai giữa ở trẻ em có tự khỏi không?

Viêm tai giữa có thể khỏi trong vòng 2 hoặc 3 ngày nếu được chăm sóc, vệ sinh tai đúng cách. Tuy nhiên, nếu nhiễm trùng tai kéo dài hoặc nhiễm trùng tai giữa nghiêm trọng lặp đi lặp lại có thể gây ra các biến chứng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được thăm khám và điều trị chuyên khoa. Các triệu chứng nên cảnh giác nhất bao gồm đau tai hoặc cảm giác đầy tai, có thể kết hợp với sốt.

Cách phòng viêm tai giữa cho trẻ

Một số thói quen sống tích cực có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trùng tai. Các biện pháp có thể bao gồm:

Cho trẻ bú mẹ trong ít nhất 6 tháng để giúp ngăn ngừa sự phát triển của các đợt nhiễm trùng tai sớm. Nếu trẻ bú bình, hãy bế trẻ ở một góc nghiêng thay vì đặt trẻ nằm xuống với bình sữa.

Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc thụ động, có thể làm tăng số lượng và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng tai.

Cha mẹ và trẻ em nên rửa tay kỹ và thường xuyên. Đây là một trong những cách quan trọng nhất để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn có thể gây cảm lạnh dẫn đến nhiễm trùng tai.

Đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch vì một số loại vắc xin có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng tai như cúm, phế cầu…

Xem thêm:

Viêm họng: Những điều cần biết!

Dùng retinol vào mùa hè đẹp da, không lo bắt nắng

Facebook: Dược phẩm 365

Youtube: Dược phẩm 365