Bệnh Cúm Mùa Là Gì?

Cúm mùa là một nhiễm vi rút cấp tính do vi rút cúm loại A, B hoặc C gây ra. Bệnh dễ lây lan từ người sang người và gây ra các triệu chứng sốt đột ngột, ho (thường là ho khan), nhức đầu, đau cơ và khớp, đau họng và chảy nước mũi.

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, trong khi đó tỷ lệ cảm nhiễm với các chủng cúm mới rất cao có thể lên tới 90% ở người lớn và trẻ em. Bệnh cúm có thể diễn tiến nghiêm trọng ở người già, trẻ em, người mắc các bệnh nền mạn tính như tim mạch, huyết áp, COPD, các bệnh về thận, thiếu máu, bệnh chuyển hóa hoặc người có hệ miễn dịch bị suy giảm.

Hầu hết người bệnh hồi phục trong vòng một tuần mà không cần phải chăm sóc y tế. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh cúm có thể gây ra các biến chứng nặng và tử vong. Do đó, người bệnh phải có ý thức điều trị bệnh nhanh và dứt điểm.

Mùa Cúm Ở Việt Nam

Cúm mùa thường lưu hành quanh năm nhưng thường tập trung vào một thời điểm nhất định tùy thuộc theo khu vực địa lý. Nhiều nghiên cứu cho rằng virus cúm lây lan trong không khí một cách dễ dàng, đặc biệt là ở điều kiện độ ẩm và nhiệt độ thấp. Vì vậy, dịch cúm mùa có xu hướng lan rộng vào mùa đông và mùa xuân.

Các chuyên gia cảnh báo đỉnh điểm của mùa cúm ở Việt Nam có thể rơi vào tháng 3-4 hoặc 9-10 hàng năm và thường tạm lắng vào mùa hè. Với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, thời tiết thay đổi thất thường kèm theo tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng chính là điều kiện thuận lợi để virus cúm theo mùa phát triển và lây lan.

Vào thời điểm xuất hiện dịch cúm mùa chúng ta cần hết sức chú ý, đặc biệt là đề phòng các biểu hiện của bệnh cúm ác tính. Các bệnh cúm ác tính có thể gây nên tổn thương phổi rất nhanh chóng, thường trong vòng khoảng 3-5 ngày, thậm chí có thể dẫn tới tử vong. Các biểu hiện cúm ác tính khá giống với cúm thông thường nhưng có thể gây tổn thương phủ tạng. Do đó, bất kỳ ai cũng không nên chủ quan với cúm, đặc biệt là vào thời điểm dịch cúm bùng phát.

Các Chủng Cúm Mùa

• Cúm A: Loại virus này được tìm thấy trên vật chủ tự nhiên là loài chim hoang dã nên còn được biết đến với tên gọi cúm gia cầm. Virus này có thể lây lan ở cả động vật và con người. Tỷ lệ mắc cúm A chiếm đa số trong tổng số các ca nhiễm cúm mùa hàng năm, ước tính lên tới 75%. Cúm A có khả năng tạo nên đại dịch bởi chủng này có khả năng biến đổi thành các chủng mới từ mùa dịch này sang mùa dịch khác.
• Cúm B: Là chủng cúm phổ biến nhưng ít nguy hiểm hơn nhiều so với cúm A. Nếu như cúm A có thể lây ở cả người và động vật thì cúm B chỉ gặp ở người, không có khả năng gây ra đại dịch cúm. Virus gây cúm B rất lành tính và đa phần người bệnh có thể khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi.
• Cúm C: Là loại cúm rất ít gặp và nhẹ hơn hẳn so với cúm A, cúm B. Cúm C có ít các triệu chứng lâm sàng và cũng giống như cúm B, chúng không có khả năng gây đại dịch. Virus cúm C thường gây bệnh ở đường hô hấp trên, các biến chứng ở đường hô hấp dưới rất hiếm gặp và hiện tại chưa có thuốc ngừa chủng virus này.

Triệu Chứng Của Cúm Mùa

Thời kỳ ủ bệnh điển hình của cúm mùa là từ 1 đến 4 ngày (trung bình là 2 ngày). Cần nghi ngờ cúm mùa ở những bệnh nhân sốt đột ngột, ho, đau cơ khi đang sống ở những khu vực có cúm mùa lưu hành hoặc có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh cúm. Ngoài ra có thể kèm theo các triệu chứng khác như khó chịu, mệt mỏi, đau họng, buồn nôn, nghẹt mũi và đau đầu. Triệu chứng tiêu hóa như nôn mửa và tiêu chảy xảy ra ở 10-20% trẻ em nhưng ít khi gặp ở người lớn.

Đối với bệnh nhân có tình trạng ức chế miễn dịch và người lớn trên 65 tuổi thì các triệu chứng toàn thân nhẹ hơn, có thể sốt hoặc không. Để chẩn đoán xác định cần có kết quả xét nghiệm dương tính với virus cúm bằng kỹ thuật RT-PCR hoặc real time RT-PCR hoặc nuôi cấy virus đối với các bệnh phẩm là dịch ngoáy họng, dịch tỵ hầu, dịch phế quản.

Biến Chứng Nguy Hiểm Của Cúm Mùa

Đa phần các trường hợp mắc cúm mùa đều bình phục sau vài ngày đến dưới hai tuần. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, biến chứng (ví dụ viêm phổi) do cúm có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Ngoài ra, cúm còn gây viêm xoang, viêm tai, viêm khớp, đái tháo đường, suy giảm hệ miễn dịch, viêm xoang, hen phế quản, các bệnh lý về tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành, suy tim,… càng khiến cho các bệnh mãn tính trở nên trầm trọng hơn.

Nhóm dễ gặp biến chứng do cúm mùa là trẻ em dưới 5 tuổi, người già trên 65 tuổi, phụ nữ có thai, người suy giảm miễn dịch như bệnh nhân HIV, người mắc các bệnh lý nền mạn tính.

Đối với phụ nữ mang thai, bệnh cúm có thể gây biến chứng phổi hoặc sảy thai. Nếu mắc cúm trong 3 tháng đầu có thể gây bệnh lý ở thai nhi, nhất là bệnh lý về hệ thần kinh. Các biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh cúm mùa là hội chứng Reye (gây sưng tấy ở trong gan và não). Mặc dù hội chứng này khá hiếm gặp nhưng để lại biến chứng trầm trọng và tỷ lệ tử vong rất cao. Hội chứng Reye thường gặp ở trẻ từ 2 đến 16 tuổi.

Phòng Bệnh Cúm Mùa

• Tăng cường vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng.
• Che miệng và mũi khi ho, hắt hơi bằng tay áo hoặc dùng khăn giấy sau đó bỏ vào thùng rác, nếu che miệng bằng tay thì cần rửa tay ngay sau khi ho, hắt hơi nhằm tránh lây nhiễm sang vật dụng khác.
• Vệ sinh và mở cửa thoáng nơi ở, lớp học, phòng làm việc, thường xuyên lau chùi bề mặt, vật dụng bằng hóa chất sát khuẩn.
• Theo dõi sức khỏe hàng ngày, nếu có biểu hiện sốt, ho, đau họng thì thông báo cho trường học, cơ quan, đoàn thể nơi đang học tập, công tác và cơ sở y tế địa phương để được cách ly.
• Tất cả mọi người, đặc biệt là những người mắc bệnh mạn tính, phụ nữ mang thai, người già, trẻ em cần tránh tiếp xúc với người nghi ngờ bị mắc bệnh.
• Không tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng vi – rút như tamiflu mà phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng.
• Tiêm phòng vắc xin cúm mùa

Tham Khảo Thêm:

Bệnh sốt rét ở trẻ em

Hen suyễn – Nguyên Nhân và Điều Trị

Sốt phát ban là bệnh gì