Thoái Hóa Khớp – Nguyên Nhân và Triệu Chứng

Thoái Hóa Khớp Là Gì?

Thoái hóa khớp là một dạng viêm khớp mãn tính thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Thuật ngữ này đề cập đến hiện tượng thoái hóa loạn dưỡng khớp khiến mô sụn bị bào mòn, xơ hóa, dẫn đến biến đối bề mặt khớp và hình thành gai xương.

Trên thực tế, thoái hóa khớp là hệ quả do mất cân bằng giữa quá trình hủy hoại – tổng hợp mô sụn và xương dưới sụn. Ở người bị thoái hóa, quá trình hủy hoại diễn ra nhanh hơn quá trình tổng hợp khiến sụn, xương bị tổn thương, thoái hóa và suy yếu dần theo thời gian.

Hiện tượng mất cân bằng này có thể khởi phát do nhiều yếu tố như di truyền, rối loạn chuyển hóa, thói quen sinh hoạt, lao động, ảnh hưởng của tuổi tác,…

Thoái hóa khớp có tiến triển chậm, diễn biến âm thầm nhưng không thể điều trị hoàn toàn. Nếu không kịp thời kiểm soát và xử lý, sụn khớp có thể biến đổi về hình thái, cấu trúc, dẫn đến nhuyễn hóa, nứt, bào mòn, tạo gai xương, hạn chế vận động hoặc thậm chí là tàn phế.

Thống kê cho thấy, thoái hóa khớp ảnh hưởng chủ yếu đến khớp gối (chiếm hơn 80%) và một số khớp khác như khớp háng, khớp vai, khớp cổ tay, cổ chân,… Bệnh thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới.

Nguyên Nhân Gây Thoái Hóa Khớp

Nguyên Nhân Nguyên Phát

Thoái hóa khớp xảy ra liên quan đến độ tuổi. Hàm lượng nước trong sụn khớp tăng dần theo tuổi tác, điều này là hàm lượng và chất lượng Protid trong sụn giảm dẫn đến việc sụn khớp bắt đầu thoái hóa. Vận động trong thời gian dài khiến phần sụn này bị tổn thương, gây nên tình trạng nứt, bong thậm chí là tiêu biến sụn, gia tăng ma sát giữ khớp gây nên đau và thoái hóa.

Nguyên Nhân Thứ Phát

• Di truyền: Tình trạng này xảy ra ở một số đối tượng có khiếm khuyết di truyền ở những gen có chức năng hình thành sụn. Việc này dẫn đến hao hụt ở sụn khớp, đẩy nhanh tình trạng thoái hóa.
• Béo phì: Thừa cân làm tăng nguy cơ thoái hóa ở khớp gối, hông và cột sống. Vì vậy việc duy trì chỉ số cơ thể hoặc giảm cân để về trọng lượng lý tưởng giúp ngăn ngừa hiện tượng thoái hóa cũng như làm giảm tốc độ tiến triển khi bệnh bắt đầu hình thành.
• Chấn thương:  Đây được xem là điều kiện thuận lợi cho việc phát triển tình trạng viêm khớp thoái hóa.
• Sử dụng khớp quá nhiều với tần suất cao: Lạm dụng một số khớp nhất định làm tăng nguy cơ phát triển viêm xương khớp. Ví dụ, với những người thường xuyên làm việc nặng nhọc về tay chân như bốc vác, làm việc thủ công đòi có nguy cơ phát triển thoái hóa khớp cổ tay, cổ chân cao hơn.
• Ảnh hưởng bởi những bệnh xương khớp khác: Những người bị viêm khớp dạng thấp có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp. Ngoài ra, một số tình trạng hiếm gặp, chẳng hạn như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng, làm tăng cơ hội phát triển bệnh.

Các Vị Trí Khớp Có Thể Bị Thoái Hóa

Thái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là tình trạng thường gặp nhất, xảy ra khi lớp sụn bao bọc khớp gối bị hao mòn, rách hoặc tiêu biến. Phần xương khớp gối không còn được lớp sụn bảo vệ chà xát lên nhau gây đau đớn, viêm sưng hạn chế trong di chuyển. Trong nhiều trường hợp, viêm khớp do thoái hóa thúc đẩy các gai xương trên khớp gối hình thành dẫn đến bệnh gai khớp gối và làm trầm trọng hơn.

Thái hóa khớp háng

Những bệnh nhân gặp tình trạng khớp háng bị thoái hóathường sẽ đi lại khó khăn. Ở giai đoạn đầu của bệnh thường khó chẩn đoán vì cơn đau có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau, bao gồm háng, đùi, mông hoặc đầu gối. Cơn đau có thể nhói và buốt hoặc có thể đau âm ỉ và phần hông thường cứng

Thái hóa khớp cùng chậu

Các triệu chứng dễ gặp nhất khi bị viêm khớp cùng chậu thường là đau thắt lưng, hông, cảm giác tê bì chân khi ngồi lâu một tư thế, mệt mỏi. Viêm thoái hóa khớp cùng chậu là tình trạng viêm khớp, sưng đau ở khớp nối xương cụt nằm dưới cột sống thắt lưng và xương cánh trên. Người bệnh có thể bị ở 1 khớp hoặc cả 2 khớp cùng chậu.

Thái hóa khớp cổ tay, bàn tay

Thoái hóa các khớp ở bàn tay, cổ tay thường gặp ở người lớn tuổi. Lúc này, lượng máu được cung cấp để nuôi dưỡng vùng khớp nói chung và khớp bàn tay, ngón tay bị suy giảm gây ra tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở các sụn, giảm sức chịu lực trước tác động liên tục và hàng ngày lên khớp.

Thái hóa khớp cổ chân

Viêm khớp thoái hóa cổ chân thường hay thường gặp ở người trên 40 hoặc có công việc sử dụng nhiều đến cổ chân như vận động viên, cầu thủ bóng đá… Bệnh tiến triển chậm, với các triệu chứng ban đầu mơ hồ, khó nhận biết. Ở giai đoạn nặng, người bệnh sẽ cảm thấy đau vùng khớp cổ chân, cảm giác nặng nề và kém linh hoạt khi vận động. Những cơn đau nhói đến khi người bệnh gắng sức hoặc tác động trực tiếp vào vùng khớp bị tổn thương.

Thái hóa đốt sống cổ

Thoái hóa đốt sống cổ gây đau cổ hoặc thắt lưng. Các gai xương hình thành dọc theo cột sống khớp có thể kích thích các dây thần kinh cột sống, gây đau dữ dội, tê và ngứa ran ở các bộ phận bị ảnh hưởng của cơ thể.

Dấu Hiệu Nhận Biết Thoái Hóa Khớp

Sụn khớp là cơ quan bảo vệ đầu xương giúp khớp vận động trơn tru, đồng thời làm giảm ma sát và áp lực khi hoạt động. Tuy nhiên khi bị thoái hóa khớp, sụn có xu hướng bị hủy hoại, bào mòn, xơ hóa và giảm độ đàn hồi.

Tổn thương ở sụn khớp có thể kích thích hiện tượng viêm ở các mô mềm xung quanh, làm mất ổn định ổ khớp và gây ra một số triệu chứng như:

• Khớp đau nhức âm ỉ nhưng dai dẳng, mức độ đau có thể tăng lên khi đi lại và vận động mạnh
• Khi nghỉ ngơi, mức độ đau ở khớp thường thuyên giảm
• Xuất hiện tình trạng cứng khớp vào buổi sáng kéo dài dưới 30 phút
• Ổ khớp phát ra âm thanh “lục cục” khi vận động
• Thoái hóa khớp tiến triển lâu ngày có thể khiến khớp bị biến dạng
• Hạn chế khả năng vận động, khó khăn khi đi lại và thực hiện các hoạt động sinh hoạt thông thường
• Màng hoạt dịch bị tổn thương và tràn dịch ra ổ khớp
• Bề mặt khớp nóng, sưng đỏ và đau nhức

Mức độ của các triệu chứng thoái hóa khớp có xu hướng nặng dần theo thời gian. Ngoài ra, lao động nặng, đi lại nhiều, béo phì – thừa cân,… cũng có thể kích thích triệu chứng tiến triển nặng nề và bùng phát với tần suất thường xuyên.

Các Biến Chứng Nguy Hiểm Của Bệnh

Thoái hóa khớp nếu không được điều trị và chẩn đoán kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Bệnh gút (gout): Đây được xem là biến chứng của thoái hóa khớp, tình trạng này dẫn đến sự thay đổi ở sụn dẫn đến việc hình thành các tinh thể urat natri trong khớp dẫn đến mắc bệnh gout và sưng đau.
• Trầm cảm và lo âu: Nhiều nghiên cứu nhận thấy rằng những cơn đau do viêm khớp thoái hóa có liên hệ mật thiết với chứng trầm cảm lo âu, nhiều bệnh nhân chia sẽ họ có lo lắng về mặt tinh thần khi mắc bệnh.
• Tăng cân: Khi các khớp bị sưng đau dẫn đến người bệnh có xu hướng ít vận động lại, điều này dẫn đến nguy cơ béo phì do thiếu vận động.
• Rối loạn giấc ngủ: Những cơ đau khiến người bệnh trở nên khó khi vào giấc ngủ và có được một giấc ngủ ngon và sâu.
• Vôi hóa sụn khớp: Thoái hóa xương khớp hình thành các tinh thể canxi lắng đọng trong sụn. Vôi hóa sụn khớp làm cho tình trạng viêm trở nên nặng hơn, có thể dẫn đến những cơn đau cấp tính.

Các biến chứng viêm khớp thoái hóa khác gồm:

• Xương bị hoại tử
• Gãy xương
• Chảy máu hoặc nhiễm trùng
• Gân và dây chằng quanh khớp bị tổn thương

Thoái hóa khớp cần phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt. Nếu để lâu không chữa những biến chứng, ảnh hưởng của bệnh đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe là rất lớn. Để biết tình trạng cụ thể cách tốt nhất là mọi người nên chụp chiếu, thăm khám và tuân theo chỉ định về phác đồ điều trị từ chuyên gia.

Tham Khảo Thêm

Nhận diện và phát hiện sớm viêm tủy sớm

Viêm khớp ngày càng phổ biến ở trẻ

Nguy cơ tiềm ẩn của Khô khớp