Dị ứng sữa là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với protein có trong sữa động vật. Mặc dù trẻ có thể bị dị ứng với bất kỳ thực phẩm nào, tuy nhiên dị ứng sữa vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây dị ứng ở trẻ. Dị ứng sữa bò là một trong những loại dị ứng sữa thường gặp nhất, ngoài ra cơ thể cũng có thể dị ứng với sữa của các động vật có vú khác như sữa dê, sữa cừu, sữa trâu,…
Cơ thể có thể bị dị ứng với một hoặc nhiều loại protein khác nhau, trong đó alpha protein S1-casein có trong sữa bò là tác nhân dị ứng phổ biến nhất. Trên thị trường hiện nay, phần lớn sữa công thức, sữa bột đều là sản phẩm của sữa bò. Vậy nên, tỷ lệ trẻ dị ứng sữa công thức, dị ứng sữa bột gia tăng cũng xuất phát từ nhu cầu sử dụng các chế phẩm làm từ sữa bò.
Các dấu hiệu dị ứng sữa có thể xảy ra sau khi uống sữa vài phút đến vài giờ. Các triệu chứng có thể nhẹ nhàng như phát ban, hay nặng nề với các triệu chứng khó thở, khò khè, nôn hay các rối loạn tiêu hóa khác, trầm trọng hơn cả là tình trạng sốc phản vệ do dị ứng sữa, đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Dị ứng sữa cần được phân biệt với tình trạng không dung nạp glucose, mặc dù có thể triệu chứng của chúng là tương tự nhau nhưng cơ chế thì hoàn toàn khác nhau. Nếu như dị ứng sữa xảy ra là do cơ thể phản ứng với các thành phần có trong sữa động vật thì hiện tượng không dung nạp glucose là do cơ thể thiếu men tiêu hóa lactase, dẫn đến lactose của sữa không được ruột chuyển hóa.
Nguyên Nhân Gây Dị Ứng Sữa
Nguyên nhân gây ra tình trạng dị ứng sữa trên bệnh nhân là protein có trong thành phần sữa động vật. Dị ứng sữa ở trẻ nhỏ chính là do sữa bò. Trong sữa bò có 2 loại protein chính sẽ gây dị ứng là:
- Casein: có trong phần rắn của sữa.
- Whey: có trong phần lỏng của sữa sau khi lắng.
Cơ thể của trẻ sẽ phản ứng với 1 hoặc cả 2 loại protein này, dẫn đến tình trạng dị ứng xảy ra. Trong một số thực phẩm chế biến khác cũng tìm thấy loại protein này.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người dị ứng sữa bò cũng có khả năng cao bị dị ứng với sữa động vật khác như dê, trâu, cừu, nhưng ít khả năng bị dị ứng với sữa đậu nành.
Cơ Chế Của Bệnh
Hệ miễn dịch có thể cho rằng protein có trong sữa là có hại, nên nó tăng cường sản xuất các kháng thể IgE để khống chế các protein này. Về sau, nếu các protein sữa gây dị ứng lại tiếp tục xuất hiện trong cơ thể thì chúng sẽ nhanh chóng được nhận diện bởi các kháng thể IgE, khi đó hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ được kích hoạt, giải phóng histamin và các chất trung gian hóa học khác, gây ra tình trạng dị ứng trên lâm sàng với các biểu hiện từ nhẹ đến nặng.
Triệu Chứng Của Dị Ứng Sữa
Sau khi uống sữa hoặc sử dụng các sản phẩm chế biến từ sữa trong vòng vài phú đến vài giây thì triệu chứng dị ứng sữa mới xảy ra. Tùy thuộc vào mức độ phản ứng miễn dịch của từng người mà mức độ trầm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi bệnh nhân.
Các triệu chứng sớm của dị ứng sữa:
- Phát ban
- Khò khè
- Nôn mửa
- Sốc phản vệ: phản ứng nghiêm trọng nhất của cả dị ứng nói chung và dị ứng sữa nói riêng. Nguyên nhân là do đường thở bị thu hẹp, triệu chứng nguy hiểm sẽ là co thắt, phù nề đường hô hấp gây khó thở, huyết áp tụt, ngứa, mặt đỏ bừng… Không cấp cứu kịp thời sẽ đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Các triệu chứng muộn của dị ứng sữa
- Tiêu chảy, có lẫn máu trong phân
- Co thắt bụng, bụng đau quặn
- Ho, khó thở, khò khè.
- Chảy nước mũi, chảy nước mắt.
- Da nổi mẩn, ngứa ngáy khó chịu.
Khi Bị Dị Ứng Sữa Phải Làm Gì?
Bệnh nhân cần phải tránh xa sữa và các loại thực phẩm làm từ sữa. Cần lưu ý là có rất nhiều thực phẩm chứa sữa, nếu bệnh nhân không chú ý thì rất dễ bị dị ứng khi sử dụng các loại thực phẩm này.
Lối sống cũng như các biện pháp xử trí dị ứng sữa tại nhà có ý nghĩa nhất định.
Cần tư vấn, hỗ trợ người có tiền sử dị ứng để có thể phòng tránh cũng như đối phó với dị ứng sữa.
Tham Khảo Thêm