Cây xạ đen. Tác dụng của xạ đen

Cây xạ đen không chỉ được nhiều người biết tới là có công dụng hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, mà hiện nay cây xạ đen còn được sử dụng để làm thuốc chữa được rất nhiều căn bệnh khác.

Giới thiệu cây xạ đen

Cây xạ đen là loại cây thuốc nam được mọc nhiều ở các khu rừng miền Bắc nước ta, đặc biệt là miền Bắc của tỉnh Hòa Bình. Không chỉ có một tên là cây xạ đen, người ta còn gọi nó với nhiều loại tên khác nhau: cây ung thư, cây đông triều, cây bạch vạn hoa, cây bách giải. Tên khoa học của loài cây này chính là Celastrus hindsu Benth. Loại cây này có dạng thân dây, cành tròn, lúc cây còn non thì mang màu xám nhạt, về sau sẽ càng chuyển sang màu nâu rồi chuyển sang màu xanh.

Mô tả cây xạ đen

Cây xạ đen là loại cây dây theo thân gỗ, thường mọc thành búi. Thân cây dạng dây có thể dài tới 10m, có cành tròn, lúc non có màu xám nhạt, không lông và chuyển dần sang nâu. Khi trưởng thành, cành non chuyển sang màu xanh lục, có lông.

Phiến có lá có hình bầu dục xoay ngược, thường có 7 cặp gân phụ trên mỗi lá. Cả hai mặt lá đều có màu tương đối giống nhau và không có lông, bìa lá có răng thấp. Cuống lá ngắn và chỉ dài tới 7mm. Lá không rụng theo mùa.

Hoa nhỏ và mọc thành chùm ở ngọn hay nách lá. Mỗi hoa có 5 cánh và có màu trắng. Hoa cái có bầu 3 ô. Cuống hoa dài khoảng 2 – 4mm.

Quả nang có hình trứng và dài khoảng 1cm, nổ thành 3 mảnh. Trong mỗi quả có chứa hạt có áo màu hồng.

Cây xạ đen thường ra hoa tháng 3 – 5 và ra quả vào tháng 8 – 12 hàng năm.

Cây xạ đen có mấy loại

+ Theo các chuyên gia thực vật học, Xạ có nghĩa là Đen, cây Xạ Đen chính gốc sẽ có màu hơi đen và hơi sẫm. Nhưng trên thị trường hiện nay, lại xuất hiện thêm rất nhiều họ hàng của loại “Xạ” này, điển hình như Xạ Đỏ, Xạ Vàng, Xạ Lai..

Cách nhận biết cây xạ đen

Để có thể phân được cây xạ đen với các cây xạ khác thì chúng ta sẽ phân biệt theo 2 cách sau đây:

Khi còn tươi

• Các cây xạ khác thường có lá mỏng và màu xanh, lá của cây không có răng cưa và cũng không có những sắc tím, thường thân cây có màu xanh.
• Đối với cây xạ đen thì có lá dày hơn so với các loại xạ khác và lá có màu xanh đậm hơn và có những sắc tím, thân của cây xạ đen thường có màu sẫm nổi bật.

Khi cây xạ đã được phơi khô

• Sau khi phơi khô thì chúng ta khó có thể nhận biết được đâu là cây xạ đen. Nhưng vẫn có một số người có thể phân biệt được xạ đen khi phơi khô.
• Đối với những cây xạ khác thường rất dòn và dễ vụn nát, khi bạn ngửi có màu ngai ngái, thân rỗng và có màu trắng và nhạt.
• Đối với cây xạ đen khi phơi khô thường có mùi thơm nhẹ và lá cũng không dòn và vụn nát như các loại xạ khác, thân cây xạ đen có mùi thơm nhẹ và có màu đen khi vẫn còn nhựa của cây chảy ra.

Cây xạ đen mọc ở đâu?

Cây xạ đen thường được tìm thấy trong các khu rừng nguyên sinh có độ cao trung bình từ 1000-1500m so với mực nước biển. Cây phân bố ở nhiều quốc gia trên thế giới như Trung Quốc, Thái Lan, Myanmar, … trong đó có Việt Nam. Ở nước ta, cây xạ đen chủ yếu phân bố ở các tỉnh thành có vùng đồi núi cao như Thái Nguyên, Tuyên Quang, Ninh Bình, Gia Lai, Vườn quốc gia Ba Vì, Cúc Phương, … Đặc biệt là ở Hòa Bình, cây xạ đen phát triển khá mạnh và đây cũng là nơi cung cấp nguồn dược liệu có chất lượng dược tính tốt so với nhiều nơi.

Thu hoạch cây xạ đen

Thu hoạch cây xạ đen vốn là điều mà rất nhiều bạn đọc thắc mắc. Xạ đen từ lúc trồng đến lúc thu hoạch mất khoảng 6 tháng và cứ 2 tháng thì được cắt tỉa 1 lần. Mỗi năm xạ đen cho thu hoạch 2 lần, giá trị kinh tế mà xạ đen mang lại rất cao so với trồng các loại cây khác. Đặc biệt là sau khi thu hoạch xong xạ đen người trồng cây xạ đen không cần phải mất công tìm nguồn tiêu thụ bởi thương lái sẽ vào tận nơi để thu mua.

Cách chế biến xạ đen thành thuốc

• Sau khi hái về, rửa sạch loại bỏ đất cát, bụi bẩn rổi để ráo nước
• Cắt thành từng đoạn ngắn, sau đó đem ra nắng phơi khô hoặc có thể sấy khô
• Sau khi cây xạ đen khô hoàn toàn thì cho vào túi nilon để bảo quản và sử dụng dần, tránh những nơi ẩm ướt.

Bộ phận dùng và tính vị của cây xạ đen

Bộ phận dùng: Bộ phận dùng của cây xạ đen bao gồm phần thân, cành và lá cây.

Tính vị: Cây xạ đen có tính hàn, vị đắng, hơi chát có tác dụng trị viêm gan, các bệnh về u bướu, giải độc, mụn nhọt, vàng da, tiêu viêm, …

Thành phần hóa học của cây xạ đen

• Theo các nghiên cứu mới nhất hiện nay, trong cây xạ đen có chứa các thành phần hoạt chất như: Quinon, flavonoid, may zenfone A và saponin triterpenoid. Trong đó, flavonoid là hoạt chất có vai trò quan trọng nhất trong việc chữa bệnh và được ứng dụng nhiều trong thực tiễn.
• Bên cạnh đó, loại cây này còn chứa một số thành phần hóa học khác như: Polyphenol, tanin, cyanoglucoside, các acid amin và một lượng nhỏ đường khử. Những thành phần này cũng góp phần quan trọng trong việc mang lại giá trị to lớn cho cây xạ đen đối với y học.

Tác dụng của cây xạ đen

Nhờ những thành phần trên mà cây xạ đen mang đến nhiều công dụng trị bệnh tuyệt vời. Trong những năm gần đây, y học thế giới nói chung và y học Việt Nam nói riêng luôn quan tâm đến việc nghiên cứu sâu về những công dụng mà cây xạ đen mang lại. Điển hình phải kể đến là điều trị bệnh ung thư, các nghiên cứu đã cho thấy nhiều thành quả vượt ngoài mong đợi. Dưới đây là những công dụng của cây xạ đen được dùng phổ biến hiện nay:

Lá xạ đen chữa ung thư

Lá xạ đen có chứa chất Flavonoid và Quinon. Nhờ đó, loại cây này được xem là thảo dược quý hỗ trợ trị các bệnh ung thư hiệu quả. Cụ thể, Flavonoid và Quinon có thể loại bỏ các tác nhân xấu như tế bào lão hóa, tế bào ung thư,… bằng cách làm chậm quá trình oxy hóa của các gốc tự do và hóa lỏng các tế bào ung thư.

Cây xạ đen hiện được sử dụng trong cả y học cổ truyền và y học hiện đại nhằm phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh về ung thư rất hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị khối u bướu

Cũng nhờ hai hoạt chất nêu trên có tác dụng hóa lỏng các tế bào ung thư mà cây xạ đen có thể giúp tiêu diệt và làm chậm lại sự phát triển của các khối u ác tính, nhất là khi chúng mới hình thành. Tác dụng này đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh và kết luận xạ đen có thể phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các khối u, kế cả u ác tính.

Hỗ trị điều trị cao huyết áp, tình trạng huyết áp không ổn định

Ngoài khả năng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị u bướu, ung thư, xạ đen còn có công dụng tốt trong việc điều trị huyết áp cao, khắc phục tình trạng huyết áp không ổn định. Người bệnh chỉ cần nấu nước lá cây xạ đen hoặc pha trà uống hàng ngày là có thể mang công dụng hữu hiệu trong việc điều hòa huyết áp.

Hỗ trợ trị xơ gan, men gan cao và viêm gan

Ngoài trị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, xạ đen còn được đánh giá là một trong những loại dược liệu quý, có thể hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan, viêm gan rất hiệu quả. Vì vậy, trong y học hiện đại, người ta thường sử dụng chiết xuất từ cây xạ đen để điều trị các bệnh lý về gan.

Ngoài ra, trong Đông y, các thầy thuốc cùng thường sử dụng loại cây này trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến gan, điển hình như: Xơ gan, viêm gan hay men gan cao.

Cây xạ đen chữa bệnh gì

Cây xạ đen chữa bệnh viêm gan B, xơ gan, men gan cao

Sử dụng 50g xạ đen khô cả lá và thân, 30g cây cà gai leo, 20g cây mật nhân. Đem tất cả dược liệu rửa sạch rồi cho vào nồi đun với 1.5 lít nước lọc, đun với lửa nhỏ trong vòng 30 phút rồi tắt bếp, để nguội bớt rồi rót ra ly uống hàng ngày.

Cây xạ đen giúp thông kinh, lợi tiểu, giải nhiệt

Chuẩn bị 25g xạ đen khô, 15g kim ngân hoa khô, đem dược liệu sao vàng. Rồi cho vào bình hãm như hãm trà lấy nước uống trong ngày.

Để tăng cường hệ miễn dịch, giảm stress, căng thẳng bạn có thể dùng xạ đen, giảo cổ lam, nấm linh chi mỗi loại 15g. Đem tất cả dược liệu sắc với 2 lít nước lọc để uống thay nước lọc mỗi ngày.

Cây xạ đen có tốt cho bà bầu không?

Cây xạ đen mặc dù là một vị thuốc quý mang lại nhiều tác dụng tốt đối với nhiều đối tượng nhưng lại không được tốt cho các bà bầu. Trong cây xạ đen có một số thành phần gây ảnh hưởng xấu cho thai nhi. Vì vậy, các chuyên gia đã khuyên rằng những người đang mang thai, phụ nữ đang cho con bú và trẻ nhỏ nên hạn chế việc sử dụng cây xạ đen.

Cách dùng cây xạ đen

Chuẩn bị 70g thân và lá xạ đen khô, đem rửa sạch và để ráo nước. – Cho dược liệu vào nồi và đổ 1,5 lít nước lọc vào để đun sôi trong vòng 10 phút. Có thể dùng nước này thay nước trà hàng ngày. Nếu không có thời gian, bạn có thể hãm lá xạ đen trong bình giữ nhiệt để uống.

Cách pha xạ đen uống hàng ngày