Bệnh sốt rét: Những điều cần lưu ý

Bệnh sốt rét là căn bệnh gặp phổ biến khi mùa mưa nồm ẩm đến. Bệnh sốt rét có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu điều trị sớm và đúng cách. Tuy nhiên, mức độ lây nhiễm cao và nhanh nên tỉ lệ tử vong do bệnh lý này khá cao, có thể tử vong chỉ sau vài giờ hoặc vài ngày. Với những ca sốt rét nặng, tỷ lệ tử vong lên tới 20%.

MỤC LỤC :

Bệnh sốt rét là gì?

Sốt rét là bệnh nhiễm trùng do các loài Plasmodium gây ra. Các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm sốt (có thể theo chu kỳ), ớn lạnh, gay gắt, đổ mồ hôi, tiêu chảy, đau bụng, suy hô hấp, lú lẫn, co giật, thiếu máu tán huyết, lách to và các bất thường về thận. Chẩn đoán bằng cách tìm Plasmodium trong máu ngoại vi và các xét nghiệm chẩn đoán nhanh

Đặc biệt, trẻ nhỏ bị sốt rét có khả năng ảnh hưởng lớn đến tương lai của các em do sốt rét gây mất máu, tổn thương não trong trường hợp sốt rét thể não. Dù các em được chữa khỏi nhưng cũng có nguy cơ cao bị suy giảm thần kinh, nhận thức, động kinh và rối loạn hành vi.

Bệnh sốt rét lây nhiễm qua con đường nào?

Sốt rét lây nhiễm qua một con đường duy nhất là đường máu với 4 phương thức lây truyền chủ yếu sau:

Lây truyền qua việc bị muỗi đốt: Đây cũng là phương thức chính.
Lây từ mẹ sang con ở phụ nữ mang thai.
Lây qua truyền máu có chứa ký sinh trùng sốt rét.
Do dùng chung bơm kim tiêm dính máu chứa ký sinh trùng sốt rét.

Triệu chứng cảnh báo bệnh sốt rét

Ký sinh trùng gây sốt rét có nhiều loại như Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax… Tùy vào loại ký sinh trùng mà bệnh sẽ có thời gian ủ bệnh khác nhau, mức độ nguy hiểm cũng như các triệu chứng khác nhau.

Với Plasmodium, thời gian ủ bệnh đến khi có biểu hiện là từ 9-14 ngày, với Plasmodium vivax là 12-17 ngày, Plasmidium malariae là từ 20 ngày, Plasmodium là từ 11 ngày đến nhiều tháng,. Trường hợp nhiễm ký sinh trùng sốt rét do truyền máu thì thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào số lượng ký sinh trùng mà cơ thể tiếp nhận, thường là ngắn hơn, trong khoảng vài ngày.

Bệnh sốt rét được chia thành 2 mức độ là sốt rét thông thường và sốt rét ác tính với những biểu hiện bệnh khác nhau.

Dấu hiệu sốt rét thông thường

Người bệnh có thể gặp phải các cơn sốt với tính chất khác nhau. Sốt sơ nhiễm diễn ra đầu tiên, sốt cao kéo dài liên tục trong vài ngày. Sau đó là sự xuất hiện của những cơn sốt điển hình cho bệnh sốt rét. Những cơn sốt này thường trải qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn rét run: Toàn thân người bệnh cảm thấy rét, nổi da gà, môi tím tái. Giai đoạn này thường kéo dài 30 phút đến 2 tiếng.
Giai đoạn sốt nóng: Người bệnh cảm thấy bớt rét và cơ thể nóng dần, mặt đỏ, da khô, thở nhanh, khát nước, đau đầu. Giai đoạn này kéo dài khoảng 1-3 giờ.
Giai đoạn vã mồ hôi: Thân nhiệt bệnh nhân giảm dần kèm theo tình trạng vã mồ hôi, các biểu hiện của giai đoạn sốt nóng giảm dần, người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

Dấu hiệu sốt rét ác tính

Đây là những trường hợp nặng của bệnh sốt rét, có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nên người bệnh cần theo dõi sát sao các triệu chứng. Ở mức độ ác tính, ký sinh trùng bệnh sốt rét có nhiều thể khác nhau với mức độ nguy hiểm khác nhau.

Thể não

Thể này chiếm tới 80 – 90% các trường hợp sốt rét ác tính. Dấu hiệu nổi bật khi nhiễm thể này là rối loạn ý thức (hôn mê, li bì, nói nhảm), mất ngủ, sốt cao liên tục, nôn, tiêu chảy, đau đầu dữ dội, co giật, huyết áp giảm hoặc tăng huyết áp, co giật, suy thận, tiểu ít… Tỉ lệ tử vong do thể này lên đến 20 – 50%.

Thể giá lạnh

Biểu hiện là toàn thân lạnh, da xanh tái, tụt huyết áp, đau đầu.

Thể tiểu huyết sắc tố

Với thể này, người bệnh sẽ gặp những biểu hiện như sốt cao, nôn khan, đau lưng, vàng da, nước tiểu màu đỏ nâu, lượng nước tiểu giảm dần thậm chí là vô niệu, hồng cầu và huyết sắc tố giảm. Đây là thể diễn biến nặng, nguyên nhân do tán huyết ồ ạt, suy thận, trụy tim mạch gây ra.

Thể phổi

Gồm các triệu chứng như thở nhanh, khó thở, tím tái, đáy phổi có nhiều ran ngáy.

Thể gan mật

Ở thể này, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng như vàng da, vàng mắt, nôn, buồn nôn,, nước tiểu vàng đậm, hôn mê.

Thể tiêu hóa

Với các triệu chứng: Đau bụng, tiêu chảy cấp, buồn nôn, hạ thân nhiệt.

Bên cạnh đó, một số đối tượng đặc biệt khi bị bệnh sốt rét cũng có những biểu hiện và mức độ nguy hiểm khác nhau.

Phụ nữ mang thai khi bị sốt rét rất dễ mắc bệnh sốt rét ác tính, có thể dẫn đến lưu thai, sảy thai hoặc sinh non.
Trẻ em bị sốt rét thường có các biểu hiện như sốt cao liên tục, nôn, tiêu chảy, gan lách to, bụng chướng, có dấu hiệu màng não, co giật. Tỷ lệ tư vong ở đối tượng trẻ em bị sốt rét tương đối cao.

Biện pháp ngăn ngừa sốt rét

Bệnh sốt rét là bệnh lý nguy hiểm, không chỉ gây nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe của người bệnh mà tỷ lệ tử vong của bệnh khá cao. Hơn nữa, bệnh dễ lây lan thành dịch bệnh rất khó kiểm soát.

Vì thế, cần áp dụng ngay các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe.

Khi ngủ cần bỏ màn để ngăn ngừa muỗi đốt.
Vệ sinh thường xuyên môi trường sống, giữ môi trường thoáng mát, sạch sẽ, ngăn ngừa muỗi sinh sôi phát triển.
Tuyên truyền giáo dục phòng chống sốt rét trong cộng đồng, khi có biểu hiện sốt nên đi khám ở cơ sở y tế uy tín.
Sử dụng kem chống muỗi.
Bảo đảm nguồn nước hợp vệ sinh, khơi thông dòng chảy, hạn chế bọ gậy.
Phun thuốc diệt muỗi.
Đảm bảo an toàn trong truyền máu, tiêm chích.