Ung Thư Phổi – Nguyên Nhân và Triệu Chứng

Ung Thư Phổi Là Gì?

Ung thư phổi xảy ra khi các tế bào bình thường ở phổi biến đổi thành tế bào bất thường và không tuân theo sự kiểm soát của cơ thể. Ung thư phổi được chia ra thành hai loại chính là ung thư phổi không tế bào nhỏ (khoảng 80%) và ung thư phổi tế bào nhỏ (khoảng 20 %), trong đó ung thư phổi tế bào nhỏ tiến triển nhanh hơn. Ở Việt Nam, ung thư phổi là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở cả hai giới.

Có hai nhóm bệnh lý ác tính của ung thư phổi bao gồm ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC).

• Ung thư phổi không tế bào nhỏ: Đây là loại phổ biến nhất chiếm khoảng 85% tất cả các trường hợp. Loại này có tốc độ lây lan sang các cơ quan lân cận chậm hơn loại ung thư phổi tế bào nhỏ. Trong trường hợp nếu phát hiện sớm bệnh, bằng các phương pháp điều trị bệnh như phẫu thuật, hóa trị và xạ trị có thể giúp người bệnh chữa khỏi căn bệnh này với tỷ lệ cao. Trong loại bệnh ung thư phổi này, còn được chia thành 3 nhóm nhỏ bao gồm ung thư phổi tuyến, ung thư phổi biểu mô tế bào vảy và ung thư phổi biểu mô tế bào lớn.
• Ung thư phổi tế bào nhỏ: Loại này ít gặp hơn, chỉ chiếm khoảng 10-15% các trường hợp, nhưng đây là loại ung thư phát triển nhanh, có tiên lượng xấu hơn loại ung thư phổi không tế bào nhỏ. Thông thường, khi phát hiện thì bệnh thì đa số đã có tiến triển khá nặng. Do đó, dùng hóa trị là phương án tối ưu cho những ai không may mắc phải loại ung thư phổi này. Nhưng hiệu quả mang lại cũng chưa thực sự cao.

Nguyên Nhân Gây Ung Thư Phổi

• Thuốc lá: Thuốc lá là một nguyên nhân chính gây ung thư phổi, có 80% số bệnh nhân ung thư phổi có liên quan tới yếu tố hút thuốc lá. Theo nghiên cứu những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 15 đến 30 lần so với những người không hút thuốc. Sau khi hút thuốc lá, các chất có nguy cơ gây ung thư sẽ tồn tại lâu bên trong phổi, rồi theo thời gian, các chất độc này sẽ làm biến đổi các tế bào bên trong phổi, dẫn đến bệnh. Kể cả những người không hút thuốc lá nhưng hít phải khói thuốc thường xuyên cũng có nguy cơ ung thư cao.
• Thuốc lá điện tử: Mọi người cho rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử không gây hại cho cơ thể, điều này không chính xác. Bởi khi bạn hút thuốc lá điện tử thì bạn cũng đang đưa các chất có hại vào trong cơ thể đó là nicotine, fomandehit, kim loại nặng… nếu sử dụng loại có hương vị thì lại càng nhiều chất độc hại hơn. Những chất này ở bên trong cơ thể và nguy cơ gây ra các vấn đề tại phổi, trong đó có cả ung thư.
• Xì gà và thuốc lào: Ngoài việc hút thuốc lá thì hút xì gà hay hút thuốc nào cũng đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Bụi phóng xạ và chất radon: Nếu bạn tiếp xúc với bụi phóng xạ hoặc radon cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi và các loại ung thư khác. Đặc biệt là radon có thể xâm nhập vào tòa nhà qua các vết nứt trên sàn, tường hoặc nứt nền móng.
• Môi trường làm việc: Những người làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với amiăng (đây là một vật liệu sử dụng trong xây dựng để cách nhiệt và làm chất chống cháy) hoặc các chất khác như diesel, asen, niken, thạch tín, berili, crom cũng có thể bị ung thư phổi. Những người hút thuốc nếu làm việc tiếp xúc với amiăng có nguy cơ bị mắc cao gấp 90 lần so với người không tiếp xúc.
• Ô nhiễm không khí: Theo nghiên cứu người ta nhận thấy việc tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ gây tử vong do ung thư và ung thư cũng phát triển nhanh hơn nếu thường xuyên tiếp xúc với ô nhiễm không khí.
• Liên quan tới yếu tố di truyền: Nếu một thành viên trong gia đình bị mắc bệnh ung thư phổi như bố mẹ, anh chị em ruột, ông bà, anh chị em ruột của bố mẹ thì bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người không có tiền sử gia đình. Một vài đột biến di truyền gây phát triển tế bào mầm kèm theo ung thư biểu mô tuyến của phổi. Ngoài ra, nguyên nhân này có thể do là khi sống trong cùng một nhà, các thói quen về sinh hoạt, ăn uống sẽ giống nhau và nếu có người thân hút thuốc lá thì bạn có nguy cơ cũng sẽ bị ảnh hưởng.
• Tiền sử bệnh phổi: Một số bệnh phổi như lao, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phế quản mạn có thể gây viêm và sẹo ở phổi, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
• Chế độ ăn uống: Nếu bạn ăn nhiều các thực phẩm chiên xào, hun khói, thức ăn nhanh,… ít sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin như trái cây và rau quả, có thể khiến bạn bị tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các Giai Đoạn Của Ung Thư Phổi

Chẩn đoán giai đoạn là cách mà các bác sĩ xem tế bào ung thư lan tới đâu trong cơ thể bạn. Quyết định chọn lựa phương pháp điều trị phụ thuộc chủ yếu vào giai đoạn bệnh, loại ung thư, tuổi và tình trạng sức khỏe khác của bạn.

Ung thư phổi được chia ra hai loại chính là ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ. Mỗi loại được chẩn đoán giai đoạn hoàn toàn khác nhau.

Đối với ung thư phổi không tế bào nhỏ, có 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: u nhỏ dưới 5 cm chỉ ở một bên phổi, chưa lan ra ngoài phổi và hạch bạch huyết (hạch bạch huyết bao gồm các hạch hình bầu dục có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, vi rút, kí sinh trùng)
• Giai đoạn 2: ung thư đã lan ra hạch bạch huyết cùng bên với tổn thương hoặc u đã có kích thước từ 5 đến 7 cm
• Giai đoạn 3: ung thư đã lan ra hạch bạch huyết ở trung thất (giữa hai lá phổi) hoặc kích thước u trên 7 cm
• Giai đoạn 4: ung thư đã lan ra các cơ quan khác ngoài nhu mô phổi như não, xương, gan, màng phổi gây tích tụ dịch trong lồng ngực (tràn dịch màng phổi).

Đối với ung thư phổi tế bào nhỏ, chỉ có 2 giai đoạn:

• Giai đoạn bệnh khu trú: khi u chỉ khu trú ở một bên phổi
• Giai đoạn bệnh lan tràn: khi ung thư đã lan sang phổi bên đối diện hoặc các cơ quan khác như não, gan, xương…

Triệu Chứng Ung Thư Phổi

Ở giai đoạn sớm, bệnh thường không có triệu chứng. Ở giai đoạn muộn hơn, bạn có thể có các triệu chứng sau:

• Ho khan, ho máu, hay ho có đờm
• Đau ngực
• Khó thở
• Khàn tiếng
• Đau đầu (khi di căn não) hoặc phù mặt, cổ và tay (khi tĩnh mạch lớn ở ngực bị chèn ép)

Nếu khối u ở đỉnh phổi, bạn có thể có các triệu chứng sau:

• Đau ở tay, vai, hoặc cổ
• Sụp mí mắt, nhìn mờ, nửa mặt bị đỏ
• Yếu hoặc liệt tay

Chữa Trị Ung Thư Phổi

Đối với ung thư không tế bào nhỏ: Theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hòa Kỳ từ năm 2010 đến 2016, nếu ung thư phổi không tế bào nhỏ được phát hiện khi khối u còn khu trú thì việc điều trị giúp người bệnh có tỷ lệ sống sót trong 5 năm là 63%. Nếu ung thư đã di căn xa (ung thư di căn đến phổi còn lại, đến não, xương, gan…) thì tỷ lệ sống sót trong vòng 5 năm chỉ còn khoảng 7%.

Đối với ung thư tế bào nhỏ: Ung thư phổi tế bào nhỏ là loại ung thư rất nguy hiểm, có đặc điểm tiến triển nhanh tới việc di căn xa. Cũng theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hòa Kỳ, thì ung thư phổi tế bào nhỏ, có tỷ lệ sống sót trong 5 năm ở giai đoạn khu trú là khoảng 27%. Nếu ung thư đã di căn xa thì tỷ lệ sống sót trong 5 năm rất thấp chỉ còn 3%.

Khi được phát hiện sớm thì cả hai loại ung thư phổi này đều có tỷ lệ sống cao hơn, khi đó các biện pháp điều trị cũng mang lại hiệu quả tối ưu. Các phương pháp điều trị ung thư phổi hiện nay bao gồm:

• Phẫu thuật loại bỏ khối u: Đây là phương pháp mang lại hiệu quả cao khi ung thư phổi ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên phương pháp này không còn có tác dụng ở các giai đoạn sau của bệnh.
• Hóa trị: Phương pháp phổ biến được sử dụng để giúp hạn chế sự phát triển và có thể tiêu diệt tế bào ung thư.
• Xạ trị: Phương pháp này sử dụng các tia phóng xạ có năng lượng cao để có thể diệt tế bào ung thư, thu nhỏ khối u ở khu vực được chiếu phóng xạ
• Điều trị triệu chứng: Đây là phương pháp điều trị bổ sung, được sử dụng kết hợp với các phương pháp ở trên để giảm các triệu chứng của khó chịu của người bệnh, giảm các biến chứng do các phương pháp trên gây ra, tăng hiệu quả điều trị.

Phòng Ngừa Ung Thư Phổi

Ung thư phổi rất nguy hiểm, dù không thể phòng tránh tuyệt đối, nhưng dựa vào các nguyên nhân gây ung thư phổi mà chúng ta có thể thực hiện một số biện pháp dự phòng, bao gồm:

• Không hút thuốc lá và tránh việc phải tiếp xúc với khói thuốc. Nếu có thể bỏ thuốc lá thì sau 10 năm sẽ giúp bạn giảm nguy cơ ung thư phổi xuống còn một nửa. Không chỉ vậy, nó còn giúp hạn chế rất nhiều nguy cơ các bệnh lý khác.
• Không hút thuốc lá điện tử, xì gà hay thuốc lào: Những loại này cũng có nguy cơ khiến bạn bị ung thư phổi.
• Tránh tiếp xúc với tia bức xạ.
• Giữ môi trường sống và làm việc thông thoáng, hạn chế hoặc tốt hơn là tránh tiếp xúc khói bụi.
• Có các biện pháp bảo hộ lao động an toàn khi tiếp xúc với hóa chất, các chất khí độc hóa học trong môi trường làm việc, để hạn chế đến mức tối đa mức độ ảnh hưởng của hóa chất đến cơ thể.
• Có chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, ăn nhiều thức ăn có vitamin như rau xanh, quả tươi, hạ chế đồ chế biến sẵn, thực phẩm chiên xào. Nên thường xuyên rèn luyện cơ thể bằng cách tập thể dục.
• Khám sức khỏe tổng quát và tầm soát ung thư phổi định kỳ: Đây là biện pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm được bệnh ung thư phổi. Việc phát hiện sớm bệnh làm tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị và tăng tỷ lệ sống sót. Bởi vì, các dấu hiệu lâm sàng của bệnh không đặc hiệu và thường tương tự như triệu chứng của một số bệnh phổi khác cho nên dễ bị bỏ qua. Việc tầm soát bằng các phương pháp cận lâm sàng sớm, giúp chẩn đoán chính xác bệnh và phát hiện được dấu hiệu bệnh có phải ung thư phổi hay không.

Ung thư phổi là căn bệnh nguy hiểm, mà lại phổ biến trong các loại ung thư ở nước ta hay trên thế giới. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ của ung thư phổi, hãy đến ngay các cơ sở khám chữa bệnh để được thăm khám và điều trị phù hợp giúp cải thiện cuộc sống và nâng cao khả năng sống sót.

Tham Khảo Thêm

Các biến chứng do phù phổi

Nguyên nhân gây viêm màng phổi

Nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ