Các vấn đề thường gặp ở thực quản

Dấu hiệu của trào ngược dạ dày thực quản

• Cảm giác thức ăn đang bị kẹt lại trong thực quản, khó nuốt hoặc hay bị nấc
• Ợ nóng hoặc có cảm giác nóng và đau rát ở trước xương ức, đôi khi cảm giác này lan ra cổ họng
• Nếm thấy vị chua
• Ho hoặc thở khò khè
• Khàn giọng
• Viêm họng.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản

• Thoát vị dạ dày
• Có áp lực đè lên dạ dày như mang thai hoặc thừa cân.

Nguy cơ mắc bệnh:

• Béo phì
• Uống rượu hoặc các chất có cồn
• Thoát vị cơ hoành
• Mang thai
• Hút thuốc
• Khô miệng
• Hen suyễn
• Tiểu đường
• Bệnh mô liên kết.

Phương pháp điều trị

– Để chữa trào ngược dạ dày, bạn nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày và hạn chế các thực phẩm mang tính chua và béo. Bạn cũng cần tránh các loại thuốc như thuốc giảm đau vì chúng có thể làm cho các triệu chứng trở nên nặng hơn.

– Ngoài ra, một số loại thuốc trào ngược dạ dày cũng có tác dụng giảm axit như thuốc ức chế tiết dịch vị dạ dày, thuốc kháng sinh.

Phòng ngừa trào ngược

• Có một chế độ ăn hợp lý, nhiều trái cây, rau củ và ít các sản phẩm từ sữa
• Giảm sử dụng thực phẩm giàu chất béo
• Không nằm nghỉ ngay sau khi ăn
• Giữ cân nặng hợp lý
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
• Không mặc đồ bó sát
• Không hút thuốc.

3. Co thắt thực quản

– Bệnh co thắt thực quản là một bệnh lý thường gặp trong cuộc sống hàng ngày. Bệnh này được hiểu là những cơn co thắt tại các cơ vùng thực quản. Tùy từng bệnh nhân sẽ có tình trạng bệnh khác nhau.

Phân loại co thắt thực quản

• Co thắt thực quản lan tỏa: Thường xảy ra liên tục, diễn ra thành một đợt kéo dài thường có hiện tượng buồn nôn
• Co thắt thực quản cục bộ: Thường gây ra những cơn co thắt thực quản mạnh tác động tại một khu vực chính tại thực quản của người bệnh gây đau tức ngực rất khó chịu và đôi khi bị khó thở.

Nguy cơ gây bệnh

• Mắc bệnh ợ nóng
• Trào ngược dạ dày thực quản
• Ăn uống thực phẩm quá nóng hoặc lạnh
• Tâm lý lo lắng, stress
• Dấu hiệu, triệu chứng bệnh

Dấu hiệu co thắt

• Đau ép ngực
• Khó nuốt
• Buồn nôn và nôn

Phương pháp điều trị

• Ăn những thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu, nhai kỹ, nuốt chậm có chế độ ăn hợp lý.
• Điều trị bằng thuốc để mở cơ tâm vị, chống viêm, giảm xuất tiết niêm mạc thực quản,…
• Rửa thực quản để tránh hiện tượng đánh trống ngực và khó thở khi nằm.
• Nong và thông thực quản để tránh hiện tượng ứ đọng thức ăn trong thực quản.
• Phẫu thuật cắt cơ
• Phẫu thuật cắt bỏ thực quản
• Tiêm botox

Biến chứng có thể gặp về sau

– Bệnh thường có diễn biến chậm trong thời gian dài hoặc thành từng đợt. Bệnh nhân có thể bị tử vong đột ngột do phản xạ tim mạch hoặc ngạt thở do bị trào ngược thức ăn vào khí quản. Nếu không được chữa trị kịp thời bệnh nhân có thể bị chết do suy dinh dưỡng.

– Ngoài ra bệnh còn có thể gây ra những biến chứng khác: viêm loét thực quản, sẹo xơ, chèn ép khí quản, tĩnh mạch, tim, viêm phổi, áp xe phổi, ung thư hóa,..

4. Nghẽn dị vật thực quản

Nguyên nhân nghẽn dị vật thực quản

• Trẻ nhỏ thường hay nuốt những vật như: cúc áo, quần, đồng xu, chìa khoá và các vật nhỏ khác ..
• Người lớn thường mắc ở thực quản những răng giả, xương gà, xương cá, xương bò, lợn hoặc những miếng thịt to chưa được nhai kỹ …
• Những người bị điên dại có thể nuốt cả một cái thìa, một con dao con và các vật khác…

Triệu chứng nghẽn dị vật thực quản

– Những dị vật thường bị mắc và dừng lại ở những chỗ hẹp tự nhiên của thực quản. Nếu là vật nhẵn thì thường gây loét nông trên niêm mạc thực quản. Vật sắc có thể làm thủng thực quản, có thể gây áp xe thực quản, viêm trung thất và tràn mủ trung thất.

– Tuỳ theo kích thước và bề mặt của dị vật và vị trí thực quản bị tắc mà có các triệu chứng khác nhau.

Triệu chứng

• Có cảm giác vướng và bị chèn ở thực quản.
• Khó nuốt và đau khi nuốt nước bọt. Những dị vật sắc và có cạnh gây ra cảm giác đau như dao đâm trong ngực.
• Khi dị vật gây biến chứng thì triệu chứng phụ thuộc vào những biến chứng ở trung thất (viêm trung thất) hay màng phổi (viêm màng phổi) v.v…

Phương pháp điều trị

• Soi thực quản và gắp dị tật.
• Rất hiếm khi phải mở thực quản để lấy dị vật. Chỉ mổ khi có biến chứng, khi dị vật mắc ở vùng tâm vị thì mở dạ dày để lấy dị vật.

5. Bỏng thực quản

– Bỏng thực quản là tình trạng thực quản bị tổn thương, có thể dẫn đến thủng thực quản do tác động của nhiệt hoặc do hoá chất ăn mòn.

– Bệnh hay gặp ở trẻ em do nuốt nhầm hoặc uống nhầm hóa chất có tính kiềm mạch hoặc axit mạnh.

– Bỏng thực quản có thể chỉ gây tổn thương nhẹ niêm mạc lòng thực quản và dễ lành, nhưng cũng có thể nặng gây di chứng hẹp thực quản, có thể gây thủng thực quản hoặc gây nhiễm trùng phổi.

Nguyên nhân bỏng thực quản

• Bỏng do hóa chất (thường gặp): kiềm, axit, chất tẩy trắng, chất tẩy rửa…
• Bỏng do nhiệt (hiếm gặp): nuốt phải thức ăn, đồ ăn nóng,…

Dấu hiệu lâm sàng

• Đau cổ họng, sau xương ức

Đau dữ dội, liên tục ở vùng cổ, sau xương ức hoặc trên rốn. Nhẹ thì sau 2-3 ngày sẽ thuyên giảm đau, bắt đầu nuốt được. Nặng thì có thể dẫn tới sốt, nhiễm độc, sưng phù nề ở môi, miệng, họng, lưỡi; có cảm giác khó thở. Trường hợp bỏng thực quản gây thủng thực quản, dẫn tới viêm trung thất, viêm phúc mạc.

• Ho dữ dội, ho khạc
• Tăng tiết nước bọt
• Niêm mạc miệng hổng, chuyển thành giả mạc từ trắng dần chuyển xám đen
• Thở khò khè, khàn giọng hoặc mất tiếng
• Khó nuốt, nuốt nghẹn, nuốt đau.
• Nặng có thể bị chảy máu thực quản và nôn ra máu

Phương pháp điều trị

Điều trị Bảo tồn

Trung hoà dung dịch hoá chất:

• Uống bazơ loãng khi bị bỏng axit và uống axit loãng khi bị bỏng bazơ
• Rửa toàn bộ dạ dày thực quản bằng ống thông mềm và nhỏ.
• Uống sữa.

Chống nhiễm trùng, chống sốc:

• Truyền dịch, máu, các dung dịch chống sốc.
• Sử dụng kháng sinh liều cao
• Truyền dịch glucose, truyền máu, truyền huyết tương và dung dịch chứa axit amin
• Thông thụt dung dịch nuôi dưỡng cơ thể qua hậu môn.
• Tiêm morphin.
• Phòng thủng thực quản.

Bỏng thực quản nặng bác sĩ sẽ chỉ định thông đường thực quản dạ dày, thông đường tiểu tràng để nuôi cơ thể, không ăn qua miệng.

– Bỏng nặng vào tới trung thất, cần mở thông phần thực quản tại cổ mục đích dẫn lưu, mở thông phần dạ dày hay phần hỗng tràng mục đích nuôi cơ thể.

Nong thực quản:

Được thực hiện sau khi điều trị bảo tồn 6-8 tuần, mục đích phòng ngừa hẹp thực quản do bỏng gây nên

Phẫu thuật tạo hình:

– Phẫu thuật khi nong thực quản không đạt kết quả.

– Mổ thăm dò khi có các triệu chứng đau dữ dội ở mũi ức và sau xương ức. Mổ cấp cứu để cắt bỏ phần thực quản tổn thương nhằm bảo tồn các cơ quan chức năng khác đang hoạt động của cơ thể.

6. Ung thư thực quản

Triệu chứng ung thư thực quản

• Nuốt nghẹn tăng dần, có thể kèm theo trớ, nôn ngay sau ăn.
• U kích thước lớn chèn ép cơ quan xung quanh gây đau sau xương ức, khó thở, khàn tiếng, ho ra máu.
• Ở giai đoạn muộn, bệnh nhân thường biểu hiện sút cân, khô và sạm da, suy kiệt.

Phân loại giai đoạn ung thư thực quản

• Giai đoạn 0: ung thư tại chỗ
• Giai đoạn I: ung thư chưa xâm lấn lớp cơ
• Giai đoạn II: ung thư đã xâm lấn lớp cơ hoặc mô liên kết ngoài thực quản
• Giai đoạn III: ung thư xâm lấn các cơ quan xung quanh thực quản hoặc di căn hạch
• Giai đoạn IV: di căn xa

Phương pháp điều trị

• Ung thư thực quản giai đoạn sớm, giai đoạn 0: Điều trị bằng cắt hớt niêm mạc nôi soi, laser hoăc quang đông.
• Giai đoạn I: Phẫu thuật cắt thực quản làm ống cuốn dạ dày chỉ định

• Giai đoạn II, III: Kết hợp hóa chất, xạ trị và phẫu thuật.
• Giai đoạn IV: Bệnh nhân có di căn xa chỉ điều trị hóa chất vớt vát hoặc chăm sóc giảm nhẹ.
• Những tổn thương xâm lấn rộng gây triệu chứng nuốt nghẹn, đau ngực, khó thở có thể chỉ định xạ giảm nhẹ, đặt stent hoặc mở thông dạ dày nuôi dưỡng.

Tiên lượng bệnh

– Tình trạng tử vong khi phẫu thuật có tỉ lệ thấp, tuy nhiên thời gian duy trì sự sống sau phẫu thuật ngắn. Hiếm trường hợp bệnh nhân duy trì sự sống được quá 5 năm kể từ sau khi phẫu thuật. Thường duy trì được sự sống trong vòng 2 năm.

– Trường hợp không tiến hành điều trị kể từ khi xuất hiện triệu chứng đau họng khó nuốt lần đầu tiên, thời gian duy trì sự sống chỉ kéo dài được 6 tháng đến 1 năm.

Tham khảo thêm:

Đừng chủ quan với viêm xoang cấp tính

Viêm não mô cầu BC và cách phòng bệnh

Viêm não Nhật Bản: Nguyên nhân và cách điều trị