Làm đẹp
Thảo Dược Việt Nam – Nhân Trần
Nhân Trần
Cây nhân trần là một loài thực vật hiện được APG II và GRIN phân loại là thuộc họ Mã đề, một số tài liệu vẫn còn coi nó thuộc họ Huyền sâm.
Đặc điểm tự nhiên
- Nhân trần còn có một số tên gọi khác như: hoắc hương núi, chè nội, chè cát, tuyến hương lam, mạo xạ hương…
- Tên khoa học là Adenosma glutinosum
- Cây Nhân Trần có thân thảo, chỉ cao từ 0.3 – 1m.
- Thân cây mọc đơn, rất ít nhánh.
- Lá mọc đối xứng trên thân, phiến lá có hình lưỡi mác, mép răng cưa. Lá dài từ 3 – 5cm, gân mọc rõ ở mặt dưới của lá.
- Hoa Nhân Trần xuất hiện ở giữa kẽ lá hoặc đầu cành. Hoa mọc thành chùm nhỏ, hình bông. Tràng hoa dài 30 – 40cm, có màu tím hoặc lam rất đẹp mắt. Mùa hoa nở từ tháng 4 – tháng 9.
- Quả Nhân Trần xuất hiện từ tháng 9 – tháng 12 hàng năm.
Phân loại nhân trần
- Nhân trần cái: Còn được gọi là hoắc hương núi, có tên khoa học là Adesnosma caeruleum R. Br. Loại thảo dược này thuộc họ Mõm Chó Scrophulariaceae. Loài này có đặc tính kháng viêm tốt, đồng thời có tác dụng tăng tiết mật.
- Nhân trần bồ bồ: Tên khoa học là Adesnosma capitatum Benth. Dược liệu này cũng thuộc họ Scrophulariaceae. Một số vùng thường gọi là cây nhân trần đực hoặc cây bồ bồ. Về tác dụng, nhân trần bồ bồ có công dụng giống nhân trần cái nhưng xét về tính tăng tiết mật thì kém hơn nhân trần cái.
- Nhân trần cao (nhân trần Trung Quốc): Loại này thuộc họ Cúc Asteraceae với tên khoa học là Artemisia capillaris Thunb. Thảo dược có tác dụng kháng khuẩn, giúp tiêu diệt vi khuẩn ngoài da và hạ sốt
Thành phần hóa học
- Saponin: một chất chống viêm, ngăn ngừa ung thư hiệu quả.
- Flavonoid: chống ung thư, tốt cho hệ tim mạch của con người.
- Acid nhân thơm, tinh dầu: có lợi cho sức khỏe, thanh nhiệt, giải độc cho cơ thể.
- Triterpenic: hỗ trợ đào thải độc tố, phục hồi sức khỏe và điều trị các bệnh về gan.
Đặc tính dược lý
- Theo sách đông y, loại thảo dược này có tính hơi hàn, vị đắng, cay,
Nhân trần có rất nhiều tác dụng như
- Giải nhiệt
- Giảm đau và chống viêm
- Bảo vệ gan, giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ
- Ổn định huyết áp, hạ huyết áp ở những đối tượng bị huyết áp cao
- Ức chế tế bào ung thư phát triển
- Chữa viêm gan truyền nhiễm cấp tính thể vàng da
- Kiểm soát rối loạn lipid máu
- Viêm loét miệng
- Nấm da
- Thiểu năng mạch vành
- Eczema ở trẻ em
- Giun chui ống mật
- Vàng da tán huyết do thương hàn ở trẻ sơ sinh
Một số bài thuốc kết hợp với nhân trần
Điều trị viêm gan vàng da cấp tính, có sốt
- Cách 1: Dùng 100 gram hoắc hương núi, 30 gram đường trắng và 50 gram bồ công anh. Đem tất cả các vị thuốc này sắc nước và uống trong ngày. Ngoài giúp cải thiện triệu chứng viêm gan vàng da cấp tính có sốt, bài thuốc này còn giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm nhiễm đường mật cấp tính hoặc khắc phục tình trạng nước tiểu có màu vàng sẫm,…
- Cách 2: Sử dụng 300 gram nhân trần, 30 gram trà và 60 gram sinh đại hoàng đem tán vụn. Mỗi lần lấy 30 gram hỗn hợp trà hãm với nước sôi từ 15 – 20 phút và uống.
- Cách 3: Lấy 150 gram nhân trần, 50 gram sinh cam thảo và 500 gram bạch hoa xà thiệt thảo đem tán vụn và trộn đều với nhau. Mỗi ngày dùng 60 gram hãm nước sôi và uống.
Lợi tiếu
- Dùng 30 gram hoắc hương núi và 30 gram râu ngô đem sắc nước và uống trong ngày. Thường xuyên sử dụng giúp cải thiện chứng tiểu rát, khó tiểu, bí tiểu hoặc tiểu dắt,…
Giảm huyết áp
- Sử dụng 30 gram nhân trần hãm trong ấm nước nóng và dùng uống hàng ngày giúp ổn đinh huyết áp.
Điều trị viêm hoặc ngứa da
- Dùng 30 gram hoắc hương núi và 15 gram lá sen đem phơi hoặc sấy khô rồi tán bột mịn. Mỗi lần dùng 3 gram pha trong nước ấm, thêm mật ong và uống.
Lợi thấp và làm tiêu tan màu vàng ở da
- 24 gram hoắc hương núi sắc uống với 8 gram đại hoàng và 12 gram chi tử.
Sát trùng vết thương, hỗ trợ máu khó đông
- Sử dụng một nắm lá cây hoắc hương núi đem rửa sạch và giã nát. Sau đó đắp lên vết thương giúp giảm sưng và kháng khuẩn. Đồng thời, cách làm này còn giúp cầm máu ở những bệnh nhân có vết thương nhưng mắc bệnh máu khó đông.
Chữa viêm gan cấp hoặc mãn tính gây vàng da
- Cách 1: Sử dụng 30 gram nhân trần sắc thuốc, lấy nước và lọc bỏ bã. Tiếp đó, lấy phần nước cho 50 gram gạo lức đã được làm sạch vào nấu cháo. Khi cháo chín, thêm đường và ăn.
- Cách 2: Dùng 30 gram hoắc hương núi đã được thái nhỏ đem hãm trong nước sôi từ 10 – 15 phút. Mỗi khi uống thêm đường phèn vào.
Thanh nhiệt và mát gan
- Dùng nhân trần, bông mã đề và bán biên liên, mỗi vị một lượng bằng nhau đem phơi hoặc sấy khô. Sau đó, đem tán mịn và trộn đều với nhau. Mỗi lần uống lấy 50 gram bột hòa tan với nước đun sôi để nguội và dùng.
Cải thiện tình trang đau đầu, say nắng và sốt
- Cách 1: Dùng 1 nắm nhân trần và hành tăm đem sắc nước và uống
- Cách 2: 16 gram nhân trần, 20 gram hoàng cầm, 8 gram mộc thông, 20 gram hoạt thạch và 8 gram thạch xương bồ, 6 gram hoắc hương, 6 gram liên kiều, 6 gram xạ can và 6 gram bạch đậu khấu. Tất cả các vị thuốc sắc uống
Điều trị sốt, vàng da
- Lấy 16 gram nhân trần, 12 gram lá cối xay và 16 gram lá vọng cách đem sắc thuốc và uống. Sử dụng liên tục trong 3 – 4 ngày giúp điều trị sốt và vàng da.
Trị đau mắt hoặc mắt sưng đỏ
- Sử dụng 1 nắm lá nhân trần sắc chung với 1 nắm lá mã đề. Uống nước thuốc cho đến khi mắt hết đau hoặc đỏ thì ngưng.
Dự phòng sỏi mật hoặc viêm túi mật
- Cách 1: Dùng 150 gram nhân trần, 300 gram râu ngô và 150 gram bồ công anh đem tán vụn và trộn đều. Mỗi ngày dùng 60 gram hãm với nước sôi để nguội và uống.
- Cách 2: 63 gram nhân trần, 63 gram uất kim, 63 gram bồ công anh và 16 gram nghệ vàng. Sắc uống
Điều trị viêm gan ở giai đoạn cuối có di chứng khó tiêu, chán ăn hoặc đầy bụng
- Lấy 500 gram nhân trần, 250 gram quất bì và 500 gram mạch nha đem sấy khô và tán vụn. Mỗi ngày dùng 60 gram hãm trong nước sôi và uống trong ngày.
Khắc phục chứng chân tay ra nhiều mồ hôi lạnh
- Dùng 12 gram can khương, 24 gram nhân trần và 4 gram phụ tử chế. Mỗi ngày sắc uống 1 thang, uống liên tục từ 3 – 4 ngày để kiểm soát triệu chứng bệnh.
….. và còn ất nhiều bài thuốc khác.
Xem thêm bài viết :
Thông tin thêm về Dược Phẩm 365 :
